Jeżeli jesteś osobą samotnie wychowującą dziecko masz prawo skorzystać z preferencyjnej formy rozliczenia, która pozwoli ci rozliczyć się łącznie z dzieckiem. Przy tej formie rozliczenia nie jest wymagane, aby dziecko zarabiało. Wypełniając swoje zeznanie podatkowe skorzystasz z przysługującej ci preferencji i zapłacisz podatek w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy swoich rocznych dochodów. Dodatkowo przy takim rozliczeniu będziesz mógł zastosować niższą stawkę podatku, w stosunku do tej, którą zastosowałbyś, rozliczając się samemu.
Rozliczając się łącznie z dzieckiem deklarujesz podatek w podwójnej wysokości kwoty obliczonej od połowy rocznych dochodów. Korzyść podatkowa wystąpi wówczas na przykład, gdy wysokość twoich zarobków jako samotnie wychowujący rodzic spowodowałaby (bez korzystania z tej formy opodatkowania, czyli indywidualnie) przejście na wyższą skalę podatkową, czyli z 12% na 32%. Dodatkowo zastosowanie tego sposobu opodatkowania umożliwia, wykorzystaniu podwójnej wartości kwoty wolnej od podatku, która przy dziecku (które nie osiąga przychodów) w ogóle nie zostałaby wykorzystana.
Z tej formy opodatkowania skorzystasz jeżeli jesteś rodzicem lub opiekunem będącym:
1. panną, kawalerem
W tym przypadku decydujący jest stan faktyczny, a nie status. Jeżeli zatem jesteś rodzicem dziecka pozostającym w związku z partnerem będącym również rodzicem dziecka, dodatkowo zamieszkujecie razem oraz przyczyniacie się do sprawowania opieki nad dzieckiem (prowadzicie wspólne gospodarstwo domowe) – nie można wówczas opodatkować się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 czerwca 2009 r. (II FSK 279/08) dodał, że słowo "samotnie" oznacza wychowywanie dziecka bez udziału innej (innych) osób. W sytuacji, gdy wychowujesz dziecko wspólnie z drugim rodzicem dziecka (we wspólnie prowadzonym gospodarstwie domowym), nie można mówić tu o "samotnym" wychowywaniu.
Z drugiej jednak strony dla rozliczenia nie ma znaczenia faktyczny status życiowy, a zatem nie musisz być osobą faktycznie samotną. Konieczne jedynie jest to by samemu wychowywać dziecko. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 25 lutego 2009 r. (III SA/Wa 2498/08) wskazał, że: Ustawowa definicja osoby samotnie wychowującej (…) nie odwołuje się w żadnym zakresie do tego, czy drugi rodzic żyje oraz gdzie mieszka. Nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują obydwoje. Stąd samotność w znaczeniu potocznym to życie bez innej osoby, a samotny na tle art. 6 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych to matka lub ojciec danego dziecka bez męża lub żony.
Jeżeli zatem druga osoba jest współlokatorem, a konkubenci (również małżonkowie po rozwodzie, w separacji prawnej) rozliczają się odrębnie, prowadzą dwa rachunki, to nie ma podstaw, by sprawujący władzę rodzicielską nie mógł rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Stan wspólnego zamieszkiwania i wychowywania dziecka samotnie będzie jednak bardzo trudno udowodnić przed organami podatkowymi.
Zaleca się by wspólne zamieszkiwanie traktować jednak jako prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Podobnie wskazał NSA w wyroku z dnia 7 marca 2001 roku sygn. akt I SA/Gd 1799/98.
2. wdową, wdowcem
W roku śmierci małżonka możesz rozliczać się z nim wspólnie, jednakże potrzebne jest oświadczenie o takim rozliczeniu. Dotyczy to wyłącznie przypadków, w których:
Jeżeli zdecydujesz się na rozliczenie łączne ze zmarłym małżonkiem, wiedz że utracisz uprawnienie do rozliczenia za dany rok jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Jeżeli takiej decyzji nie podejmiesz, w roku śmierci małżonka, możesz wówczas rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko – pod warunkiem, że spełniasz pozostałe warunki w tym zakresie.
W tym przypadku masz prawo wyboru, albo opodatkowujesz się wspólnie ze zmarłym małżonkiem, albo opodatkowujesz się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
3. rozwódką, rozwodnikiem
Organy podatkowe stoją obecnie na stanowisku, iż to preferencyjne rozliczenia dotyczy tylko osoby samotnie wychowującej , czyli takiej która w trakcie roku nie korzysta przy wychowaniu dziecka z pomocy innych osób. Skutkuje to nie możnością skorzystania z tej formy w przypadku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego z drugim z rodziców, konkubentem nie będącym rodzicem dziecka lub małżonkiem nie będącym rodzicem dziecka lub z własnymi rodzicami, którzy pomagają przy wychowaniu dziecka lub również gdy nad dzieckiem sprawowana jest opieka naprzemienna.
W przypadku, gdy posiadasz orzeczenie rozwodu lub separacji, wiedz iż sąd orzeka równocześnie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem zarówno tobie jak i małżonkowi. Sąd może przyznać pełnię władzy rodzicielskiej wam obojgu, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że będziecie zgodnie wykonywać opiekę nad dzieckiem lub powierzy wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z was, jednocześnie "ograniczając" władzę rodzicielską drugiego rodzica. Wyrok w tym zakresie będzie pierwszoplanowo rozpatrywany w przypadku korzystania z preferowanej formy rozliczenia. Nie będzie on jednak decydujący.
Dla rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci nie jest niezbędne posiadanie sądowego orzeczenia przyznającego prawo wychowywania dziecka. Dla celów podatkowych i tej formy rozliczenia należy udowodnić stałą opiekę ze strony rodzica, prowadzącą w konsekwencji do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka. Istotą jest bowiem to z kim dziecko zamieszkuje i na czyim utrzymaniu pozostaje.
Mimo, iż sądownie macie przyznaną władzy rodzicielską, czy też faktycznie sprawujecie ją oboje, to preferencję w rozliczeniu rocznym przyznaje się wyłącznie jednemu z was. W tym przypadku nie ma możliwości abyście oboje mogli rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko (por. wyrok WSA z 6 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 2693/06.
Cenną informacja jest fakt, że w przypadku posiadania dwojga lub większej ilości dzieci macie możliwość oboje na preferencyjne opodatkowanie po rozwodzie. W takim przypadku należy udowodnić, że każde z rodziców wychowuje przynajmniej jedno dziecko. Jeżeli posiadasz na wychowaniu dwójkę dzieci musisz wiedzieć, że ich liczba nie przynosi zwielokrotnienia preferencji.
Liczba dzieci wpływa na kwotę ulgi prorodzinnej, natomiast nie ma znaczenia przy rozliczeniu jako osoba samotnie wychowująca dzieci.
Według przepisów możesz rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko i dodatkowo odliczyć od podatku kwotę do 1112,04 zł na jedno dziecko a w przypadku wielu dzieci nawet do 2 224,08 zł rocznie tytułem ulgi prorodzinnej.
Opieka lub władza rodzicielska musi przysługiwać w stosunku do dzieci:
Może zdarzyć się, że twoje dziecko w trakcie roku podatkowego ukończy 18 lub 25 lat. Dobrą informacją jest to, że za ten rok również przysługuje ci preferencyjne rozliczenie, ale pod warunkiem że dochody dziecka nie przekraczają progu 19 061,28 zł (dwunastokrotność renty socjalnej).
Warunek dla uzyskania preferencji spełniony będzie, jeśli dziecko choć przez jeden dzień w roku spełni warunki małoletniości lub będzie miało 25 i uczyło się w odpowiednich szkołach. Potwierdził to Urząd Skarbowy Poznań-Nowe Miasto w wydanej interpretacji (ZF/415-16/07).
Oświadczenie o opodatkowaniu jako osoba samotnie wychowująca dziecko w formie pisemnej składasz bezpośrednio na druku deklaracji PIT. Polega ono na zaznaczeniu odpowiedniego pola deklaracji rocznej oraz złożeniu twojego podpisu pod deklaracją. Nie ma konieczności dodatkowo składania w urzędzie oświadczenia.
Od rozliczenia za 2018 r. również korekta deklaracji, złożona po 30 kwietnia 2025 r., upoważnia do wyboru sposobu opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko lub do rezygnacji z takiej formy rozliczenia podatkowego.
Jakie źródła uzyskania przychodów dyskwalifikują wybranie sposobu opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko
Nie możesz uzyskiwać przychodów opodatkowanych podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym (oprócz najmu prywatnego), kartą podatkową oraz podatkiem tonażowym. Jednocześnie takich przychodów nie może uzyskiwać również dziecko. Nie ma znaczenia czy przychody te podlegają doliczeniu do twoich przychodów, czy też są rozliczane na osobnej deklaracji PIT dziecka.
Dodatkowo jeżeli Ty lub dziecko osiągacie różne źródła przychodów i część z nich opodatkowujecie jak powyżej, a część na zasadach ogólnych to i tak nie rozliczysz się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, nawet z dochodów uzyskiwanych na zasadach ogólnych. Wybór powyższych form dyskwalifikuje od jakiejkolwiek możliwości opodatkowania jako osoba wychowująca dziecko.
Jeżeli rozliczasz najem prywatny opłacając podatek ryczałtem, to do tego przychodu nie zastosujesz również wspólnego opodatkowania. Jest to jednak jedyny przypadek, w którym masz możliwość opodatkować się ryczałtem – a jednocześnie rozliczenia innych przychody w ramach rozliczenia wspólnego.
Przy opodatkowaniu` z dzieckiem możesz skorzystać również, gdy jesteś osobą samotnie wychowującą i spełnisz następujące wymagania:
Dochody zagraniczne wraz z dzieckiem rozliczysz pod warunkiem istnienia podstawy prawnej, która wynika z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych, gdzie stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Pobierz darmowy Program PIT Format i wyślij swój PIT za 2024 przez internet>>